Cihan ÇamlıcaTuareg toplumu, Kuzey Tuaregler ve Güney Tuaregler olarak ikiye ayrılmış durumdalar. Kuzey Tuaregleri çoğunlukla çölde, Güney Tuaregleri ise daha çok step ve savanlarda yaşıyor.
Birbirleri arasında deve ticareti yapan Tuaregler’in yaşam tarzları, 1970’lerde bölgede yaşanan kuraklık sonucu değişmiş. Hayvancılığa dayalı geleneksel yaşam biçimlerinde ve Tuaregler’in sayısının azalmasında önemli rol oynamış bu kuraklık. Uzun yıllar bağımsızlık mücadelesi veren toplumun Güney bölgelerinde yaşan halkı da kısmen melezleşmiştir.
Sahra’nın Mavi Adamları
Binlerce yıllık geçmişi, örf ve adetleriyle gizemli bir topluluk olan Tuaregler aynı zamanda Müslümanlar ve çok özgün bir kültürleri var.
Aşırı misafirperverler olan Tuaregler’in, kendilerine misafir olarak gelenlere ilk sordukları soru su isteyip istemedikleri oluyor. Kendilerine sorulmadıkça susuzluktan yansalar dahi ev sahibi sormadan su istemeleri ayıp karşılanıyor.
Kültürlerinin en ayırt edici özelliklerinden biri de anaerkil bir topluluk olmaları. Bu açıdan bakıldığında dünya üzerinde çok az toplulukla karşılaştırılabilir düzeydeler. Anaerkil bir yapıya sahip olan Tuaregler’in soy ağacı anne kolu üzerinden devam ediyor. Siyasal kararları ise erkekler veriyor. Ancak yinede arka planda kadınların sözü geçiyor.
Tuaregler’de kadının güçlü ve özgür yapısı ön plana çıkıyor. Bölgenin etnik yapısını oluşturan diğer topluluklardaki kadınlara oranla Tuareg toplumunun kadınları, kendi hayatlarıyla ilgili kararları kendisi veriyor.
Tuareglerin, kadın – erkek ilişkilerinde ön plana çıkan en ilginç özelliklerinden biri de erkeklerin örtünmesi. Yetişkin erkekler kadınların, yabancıların ve evlilik yoluyla akraba oldukları kişilerin yanında mavi bir peçe takarlar. Peçe takan Tuareg erkekleri “Mavi Giyinenler” veya “Sahra’nın Mavi Adamları” olarak biliniyor.
Tuareg erkekleri kadınlara verilen güzelliğin saklanmaması gerektiğini düşünüyor. Antropologlar tarafından kadınların neden peçe takmadığı sorulduğunda ise “kadınlar güzeldir, onların yüzlerini görmek isteriz” diye cevaplamışlar.
Tuareg toplumunda kadın baskı altında değildir ve kısıtlanmamıştır. Tek eşlilik yaygındır. Kadınlardan çok erkeklerde örtünmeye önem verilir. Binlerce yıldır kendilerine özgü kültürü ve gelenekleri sürdürmekteler ve kendilerini müslüman bir toplum olarak tanımlıyorlar. Ancak kültürleri ve gelenekleri yüzünden islam dünyasında kabul görmüyorlar.
Her ne kadar bu gelenekleri yaşatmaya çalışsalarda, göçebelikten kentleşmeye doğru yaşanan geçiş, etnik çatışmalar ve gelişen teknoloji yüzünden Tuareg toplumunun bazı gelenekleri yavaş yavaş kaybolmaya başlamış.
Tuareg Kadınları Evleneceği Erkekten Etkileyici Bir Şiir Bekliyor
Kadınlar evleneceği kişiyi kendisi seçiyor. Eğer biriyle evlenmeye karar verirlerse evleneceği erkekten onu etkileyecek bir şiir yazmasını bekliyorlar. Evlendikten sonra çocuk doğduğunda ise soy anne kolundan devam ettiği için çocuk soyadını annesinden alıyor. Aynı zamanda Tuareglerde boşanmalar da çok yaygın. Kadın boşanmaya karar verdiğinde kadının ailesi tarafından bir boşanma partisi düzenleniyor. Kadınlar boşanmadan sonra çocukların velayetini ve mal varlığının tamamını alıyor. Erkeler ise devesiyle birlikte ailesinin evine dönüyor.
Tuaregler geleneksel olarak, kırmızıya boyanmış deri çadırlarda yaşarlar ancak günümüzde deri çadırlar yerini naylon çadırlara bırakmıştır. Bir erkeğin kadının çadırında yemek yiyebilmesi için o çadırda yaşayan kadınla ilişkiye girmesi gerekiyor. Aksi halde ayıp karşılanıyor.
Kültürlerini kısmende olsa günümüze dek korumayı başarmış olan Tuaregler, umarız yaşattıkları bu geleneklerini sürdürmeye devam ederler.
Yararlanılan Kaynaklar
Wikipedia
Tuareg
Görseller
Başlık Görseli: © George Steinmetz/Corbis
Diğer Görseller: © Brent Stirton, Google
Düşüncelerinizi paylaşabilirsiniz